Εμβρυομητρικός Μικροχιμαιρισμός: κάτι περισσότερο από μια «ανάμνηση» εγκυμοσύνης

Τα βασικά

Ο εμβρυομητρικός μικροχιμαιρισμός είναι η ανταλλαγή κυττάρων μεταξύ μητέρας και μωρού κατά την κύηση, αλλά και η παραμονή των κυττάρων του ενός στο σώμα του άλλου, για πολλά χρόνια μετά τον τοκετό. Μια παρόμοια κυτταρική ανταλλαγή μπορεί να παρατηρηθεί και ανάμεσα σε μονοζυγωτικά δίδυμα (αυτά που είναι ολόιδια μεταξύ τους), κατά την ενδομήτρια ζωή.

Το φαινόμενο αυτό οφείλει το όνομά του στη Χίμαιρα, το πλάσμα της ελληνικής μυθολογίας, που αποτελείτο από μέλη διαφορετικών ζώων (κεφάλι λιονταριού, φίδι για ουρά κ.λπ.). Φτάνοντας στο σήμερα, (γενετική) χίμαιρα χαρακτηρίζεται κάθε άτομο (άνθρωπος ή ζώο) που φέρει DNA από δύο ή περισσότερα άτομα (ανθρώπους ή ζώα).

Γιατί μας ενδιαφέρει

Για την… ενδιαφέρουσα φύση του! Σε όλη τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, ένας μικρός αριθμός κυττάρων της μητέρας και του μωρού, συγχωνεύονται και διασταυρώνονται μέσω του πλακούντα, αφήνοντας το αποτύπωμά τους στον οργανισμό και των δύο. Μελέτες έχουν καταγράψει εμβρυικά κύτταρα στον εγκέφαλο γυναίκας, 18 χρόνια μετά τη γέννα της, και τα στοιχεία δείχνουν ότι ο εμβρυομητρικός μικροχιμαιρισμός παραμένει δια βίου σε πολλές μητέρες, επηρεάζοντας, ίσως, την παθοφυσιολογία τους.

Ακόμα κι αν η εγκυμοσύνη δεν ολοκληρωθεί για οποιοδήποτε λόγο, τα κύτταρα του αγέννητου παιδιού εξακολουθούν να μεταναστεύουν στην κυκλοφορία του μητρικού αίματος, και το φαινόμενο θα επαναλαμβάνεται και σε κάθε επόμενη εγκυμοσύνη.

Σύμφωνα με πρόσφατα –και εντυπωσιακά- επιστημονικά ευρήματα, εάν η καρδιά της μητέρας τραυματιστεί, τα εμβρυικά κύτταρα θα σπεύσουν στο σημείο του τραυματισμού και θα μετατραπούν σε διαφορετικούς τύπους κυττάρων που ειδικεύονται στην αποκατάσταση της καρδιάς! Παράλληλα, μικροχιμαιρικά κύτταρα αρσενικού γένους έχουν βρεθεί στην επουλωμένη επιδερμίδα από τομή καισαρικής, σε γυναίκες που γέννησαν το πρώτο τους αγόρι, με αυτή την επέμβαση.

Τελικά…

Επιστημονικά, θα μπορούσε να είναι απλώς ένας βιολογικός μηχανισμός όπου το έμβρυο «επιδιορθώνει» τη μητέρα, για να εξασφαλίσει την επιβίωσή του. Ωστόσο, ο εμβρυομητρικός μικροχιμαιρισμός και η σημασία του συνεχίζουν να εξετάζονται. Η πιθανή του δράση στην αποκατάσταση τραυμάτων, την αυτοανοσία, τον καρκίνο, και ίσως την καρδιαγγειακή νόσο, ανοίγει τον δρόμο στην έρευνα για την υγεία των μητέρων, και την ανάπτυξη νέων φαρμάκων ακριβείας για την προφύλαξή τους από χρόνιες νόσους.  

Μαμαδίστικα, από την άλλη, το φαινόμενο αυτό είναι ο τρόπος που έχει κάθε μας μωρό να αφήνει για πάντα μέσα μας ένα κομμάτι του εαυτού του. Μια «απόδειξη» της ζωής του μέσα στο σώμα μας, που θα παραμείνει διακριτή, ακόμα και αν η ανάμνηση της εγκυμοσύνης μας, κάποια στιγμή «θολώσει»…

Eυτυχία Τοπούζη, CD(DONA), LCCE, SpBCPE, DipHB(KGH), CAHPE, CIMI
Attachment-Focused & Trauma-Informed Perinatal Care

Η Ευτυχία είναι η δημιουργός και ιδρύτρια του BLOSSOM. Είναι επίσης βοηθός μητρότητας CD(DONA), εκπαιδεύτρια περιγεννητικής αγωγής Lamaze (LCCE), εκπαιδεύτρια γονέων Spinning Babies (SpBCPE) και Attached at the Heart (CAHPE), εκπαιδεύτρια βρεφικού μασάζ (CIMI), Focusing Guide, επίσημη συνεργάτης της Attachment Parenting Hellas, σύντροφος και μαμά τριών παιδιών.

Εικονογράφηση: angelica ch

Πηγές:

• Fetal microchimerism and maternal health during and after pregnancy, Keelin O’Donoghue, PhD MRCOG, Obstet Med. 2008 Dec; 1(2): 56–64.

• Microchimeric fetal cells play a role in maternal wound healing after pregnancy, Uzma Mahmood and Keelin O’Donoghue, Chimerism. 2014 Apr 1; 5(2): 40–52.

• Fetal microchimerism and implications for maternal health, Heidi ES Fjeldstad, Guro M Johnsen, and Anne Cathrine Staff, Obstet Med. 2020 Sep; 13(3): 112–119.

• Feto-maternal microchimerism: Memories from pregnancy, iScience. 2021 Dec 29;25(1):103664.doi: 10.1016/j.isci.2021.103664. eCollection 2022 Jan 21.

• Cell Migration from Baby to Mother, Gavin S Dawe, Xiao Wei Tan, and Zhi-Cheng Xiao, Cell Adh Migr. 2007 Jan-Mar; 1(1): 19–27.

• https://el.wikipedia.org/wiki/Χίμαιρα_(μυθολογία)