(ένα μήνυμα για κάθε μαμά ανάμεσα στο Ναι και το Όχι)
Μαμά,
Δεν χρειάζεσαι μαγικές λέξεις για να αρνηθείς ή να απορρίψεις αυτό που προτείνεται κατά τη διάρκεια της μαιευτικής σου φροντίδας.
Δεν χρειάζεσαι πτυχίο Νομικής ή Ιατρικής, για να μπορείς να πεις «όχι» όταν κάτι αφορά το σώμα σου και το μωρό σου. Όχι σημαίνει όχι.
Μπορείς να πεις «Δεν συναινώ». Είναι εξίσου ξεκάθαρο. Στον χώρο της ιατρικής φροντίδας όπου, πολλές φορές, η συναίνεση του ανθρώπου που πρόκειται να λάβει τη φροντίδα αυτή, θεωρείται δεδομένη, το να χρησιμοποιείς τη συγκεκριμένη διατύπωση («Δεν συναινώ») υπενθυμίζει στους άλλους να μην θεωρούν τη δική σου δεδομένη. Πρέπει να ξέρεις πως η αυτοδιάθεση είναι δικαίωμά σου, και πως είναι ευθύνη και ηθική υποχρέωση των επαγγελματιών να σε ρωτούν και να αναμένουν την απάντησή σου πριν προχωρήσουν σε μια διαδικασία που αφορά εσένα ή το παιδί σου.
Συναίνεση, απόσυρση συναίνεσης και εξαναγκασμός
Πότε απαιτείται η συναίνεση;
- Σε οποιαδήποτε ιατρική πράξη.
- Πριν από κάθε εξέταση, διαδικασία, παρέμβαση ή θεραπευτική αγωγή.
- Το γεγονός ότι μια γυναίκα έχει συναινέσει σε μια διαδικασία στο παρελθόν δε σημαίνει ότι συναινεί αυτόματα στην ίδια διαδικασία ξανά.
- Κάθε φορά που μια διαδικασία πρόκειται να διεξαχθεί.
- Όταν οι συνθήκες αλλάζουν ή νέες πληροφορίες είναι διαθέσιμες, και τα πλεονεκτήματα ή οι πιθανοί κίνδυνοι της ιατρικής παρέμβασης αλλάζουν το αποτέλεσμα.
Πότε η συναίνεση είναι έγκυρη;
- Όταν έχεις συμφωνήσει και το έχεις επικοινωνήσει.
- Όταν έχεις λάβει όλη την απαραίτητη και αντικειμενική πληροφορία, και έχεις πει «Ναι», «Συμφωνώ», «Συναινώ», «Δέχομαι».
- Η μη απάντηση δεν θεωρείται συναίνεση.
Απόσυρση συναίνεσης
Ναι, μαμά, έχεις δικαίωμα να αλλάξεις γνώμη οποιαδήποτε στιγμή, και να το επικοινωνήσεις. Ακόμα κι αν η διαδικασία δεν γίνεται να σταματήσει ακριβώς τη στιγμή της απόσυρσης συναίνεσης, ο επαγγελματίας οφείλει να σταματήσει τη στιγμή που αυτό θα είναι εφικτό.
Εξαναγκασμός
Ίσως έχεις ακούσει ότι, στον τοκετό, «Το μόνο που έχει σημασία είναι ένα υγιές μωρό».
Φυσικά και έχει σημασία η υγεία του μωρού. Όση σημασία έχει και η δική σου. Η υγεία και των δυο σας χρειάζεται να φροντίζεται μέσα κι έξω. Συναισθηματικά, ψυχικά και σωματικά.
Όταν όμως αυτή η φράση αποτελεί τον πυρήνα κάθε απόφασης, τον σκοπό που αγιάζει κάθε μέσο, αφήνοντας απ’ έξω οτιδήποτε άλλο, υπάρχει κίνδυνος να χαθούν πολλά και σημαντικά. Όταν η συναίνεση έρχεται σαν αποτέλεσμα τρομοκρατίας, ψυχικού εκβιασμού και πίεσης, δεν είναι συνειδητή, δεν είναι αυθεντική.
Ξέρεις, δεν έχει σημασία το πώς θα πεις «ναι» ή «όχι». Σημασία έχει να γνωρίζεις πως κατέχεις αυτό το δικαίωμα και είσαι έτοιμη να το χρησιμοποιήσεις. Αυτή η γνώση σού προσφέρει σταθερότητα και σιγουριά στον τρόπο που επικοινωνείς με τους επαγγελματίες που σε περιβάλλουν.
Πηγάζει από βαθιά μέσα σου, από τη γνώση ότι το σώμα σου είναι δικό σου, από το ότι εκπροσωπείς το παιδί σου και έχεις την ευθύνη των επιλογών που αφορούν τη φροντίδα σου.
Γιατί, μαμά, είσαι άξια σεβασμού.
Γιατί έχεις δικαίωμα να λαμβάνεις ασφαλή και κατάλληλη μαιευτική φροντίδα.
Γιατί έχεις δικαίωμα στη μαιευτική φροντίδα που σέβεται τη θεμελιώδη ανθρώπινη αξιοπρέπεια.
Γιατί είσαι ελεύθερη να κάνεις τις δικές σου επιλογές για την εγκυμοσύνη και τον τοκετό σου.
Attachment-Focused & Trauma-Informed Perinatal Care
Έμπνευση και πληροφορίες από:
• Birth Monopoly
• “Why human rights in childbirth matter”, Rebecca Schiller, Pinter & Martin Ltd, 2016
Η συντάκτρια του συγκεκριμένου κειμένου ΔΕΝ είναι επαγγελματίας υγείας. Οι πληροφορίες που περιέχονται σε αυτό έχουν εκπαιδευτικό και ενημερωτικό χαρακτήρα και σε καμία περίπτωση ΔΕΝ πρέπει να θεωρηθούν ιατρικές συμβουλές ή να χρησιμοποιηθούν αντί ιατρικής αξιολόγησης από τον κατάλληλο επαγγελματία υγείας.