Ένα όργανο που δημιουργείται και λειτουργεί αποκλειστικά στην εγκυμοσύνη, ως πηγή θρέψης και προστασίας του μωρού.
Ο σχηματισμός του πλακούντα προκύπτει από το 80% των βλαστικών κύτταρων της σφαιρικής κυτταρικής μάζας του γονιμοποιημένου ωαρίου (η οποία ονομάζεται morula, καθώς μοιάζει με μούρο), ενώ το έμβρυο σχηματίζεται από το υπόλοιπο 20% του ίδιου υλικού. Συνεπώς, ο πλακούντας μοιράζεται το ίδιο DNA με το μωρό, καθώς είναι δικό του όργανο, και πολλές φορές αποκαλείται το «μικρό αδερφάκι» του μωρού.
Ο πλακούντας παρέχει στο μωρό οξυγόνο και θρεπτικές ουσίες, όσο εκείνο βρίσκεται και μεγαλώνει στη μήτρα, καθώς επίσης και κατά τη διάρκεια των πρώτων λεπτών, ή και περισσότερο, μετά τη γέννησή του. Μικρός και θαυματουργός, επιτελεί και ένα σωρό άλλες λειτουργίες ζωτικής σημασίας, τόσο για το μωρό, όσο και για τη μαμά. Και μάλιστα, εντελώς αυτόνομα, όντας το μοναδικό όργανο που δεν ελέγχεται ευθέως από τον εγκέφαλο.
Στον αντίποδα της θρέψης και της οξυγόνωσης του μωρού, ο πλακούντας φροντίζει και για τον καθαρισμό του συστήματος, αφαιρώντας το διοξείδιο του άνθρακα μαζί με άλλα απόβλητα. Επιπλέον, λειτουργεί και σαν νεφρό, επειδή φιλτράρει το μητρικό αίμα και συγκρατεί τις βλαβερές τοξίνες, προκειμένου να μην φτάσουν στο μωρό.
Είναι και αδένας! Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, εκκρίνει ορμόνες αναγκαίες για την ανάπτυξη του μωρού, και προετοιμάζει τη μαμά για τον θηλασμό. Εξάλλου, η γέννηση του πλακούντα είναι αυτή που δίνει το σήμα για την εκκίνηση της παραγωγής του μητρικού γάλακτος.
Στη γέννηση του μωρού αναδιανέμεται αίμα από τον πλακούντα στο μωρό, καθώς σχεδόν το 1/3 του αίματός του εξακολουθεί να βρίσκεται σ’ αυτόν. Γι’ αυτό, μεταξύ και άλλων λόγων, η πρακτική της απολίνωσης του ομφαλίου λώρου, αφού εκείνος σταματήσει να πάλλεται και αποχρωματιστεί, προτείνεται ένθερμα.
Η λειτουργία του πλακούντα συνεχίζει έως ότου αποκολληθεί από το τοίχωμα της μήτρας. Αυτή η διαδικασία έχει τον δικό της μοναδικό ρυθμό, όπως και όλα στον τοκετό. Σε κάποιες γυναίκες μπορεί να γίνει πολύ γρήγορα, ενώ σε κάποιες άλλες μπορεί να διαρκέσει περισσότερο.
Η αλλαγή στην ατμόσφαιρα του χώρου ή η διατάραξη της ηρεμίας και της ιδιωτικότητας της γυναίκας, σε οποιαδήποτε φάση του τοκετού, μπορεί να καθυστερήσει την εξέλιξη όλων των σταδίων, όπως και τη γέννηση του πλακούντα. Η επαφή δέρμα με δέρμα με το μωρό, η επίτευξη του πρώτου θηλασμού, ο χαμηλός φωτισμός, η ασφάλεια, η ησυχία, η άνεση της μητέρας βοηθούν στην παραγωγή ωκυτοκίνης, της κύριας ορμόνης που διευκολύνει τη γέννηση του πλακούντα όπως φυσικά και του μωρού.
Στους νοσοκομειακούς τοκετούς τις περισσότερες φορές η διαδικασία της γέννησής του γίνεται βεβιασμένα και διεκπεραιωτικά. Δεν θα ξεχάσω ποτέ μια μητέρα να μου εξιστορεί, με δάκρυα στα μάτια, τη διαχείριση του πλακούντα του μωρού της, αμέσως μόλις γεννήθηκε. Το σύμβολο της ζωής και θρέψης του μωρού της, στη διάρκεια της εγκυμοσύνης, βρισκόταν μέσα σε λίγα λεπτά σε μια σακούλα, πεταμένο στο πάτωμα του δωματίου γέννας. Καθώς την άκουγα, ένιωθα τον πόνο της και καταλάβαινα κάθε τι που έβλεπε να έχει πεταχτεί στο πάτωμα μαζί με τον πλακούντα.
Από την άλλη στους σπιτικούς τοκετούς, οι γυναίκες συχνά ενθαρρύνονται σε ένα 3ο στάδιο τοκετού χωρίς παρεμβάσεις, να δουν τον πλακούντα, να τον φωτογραφίσουν ή να δημιουργήσουν εικαστικό αποτύπωμα. Ενώ η απολίνωση του ομφαλίου λώρου γίνεται αφού γεννηθεί και ο πλακούντας, ή τουλάχιστον αφού σταματήσει να πάλλεται.
Ο πλακούντας είναι μοναδικός. Και μαζί με καθετί γύρω από τον τοκετό, αξίζει σεβασμό και φροντίδα. Είναι ο συνδετικός κρίκος μεταξύ της μητέρας και του μωρού. Είναι ο τρόπος με τον οποίο όλοι μας επιβιώνουμε μέσα στη μήτρα.
Εσάς τιμήθηκε ο πλακούντας του μωρού σας;
Attachment-Focused & Trauma-Informed Perinatal Care
Πληροφορίες από: www.bellybelly.com.au
Η συντάκτρια του συγκεκριμένου κειμένου ΔΕΝ είναι επαγγελματίας υγείας. Οι πληροφορίες που περιέχονται σε αυτό έχουν εκπαιδευτικό και ενημερωτικό χαρακτήρα και σε καμία περίπτωση ΔΕΝ πρέπει να θεωρηθούν ιατρικές συμβουλές ή να χρησιμοποιηθούν αντί ιατρικής αξιολόγησης από τον κατάλληλο πάντα επαγγελματία υγείας.
