Σας έχει τύχει ποτέ να βρεθείτε με κάποιον που προσπαθεί να ελέγξει μια κατάσταση, μια συζήτηση ή τη μεταξύ σας σχέση, υποτιμώντας τη δική σας πραγματικότητα, απορρίπτοντας την ύπαρξη της εμπειρίας σας, την εγκυρότητα του βιώματος, τις σκέψεις, τα αισθήματα αλλά και τα συναισθήματά σας;
Καλωσήρθατε στον κόσμο του gaslighting!
Με το αυτόν τον –διεθνή πλέον– αγγλικό όρο, εννοείται μια μέθοδος ψυχολογικής χειραγώγησης, της οποίας στόχος είναι η σπορά αμφιβολιών εντός ατόμων ή ομάδων ατόμων, έτσι ώστε να μην είναι βέβαια για την ίδια τους τη μνήμη, την αντίληψη και τη λογική. Χρησιμοποιώντας συνεχή άρνηση, παραπλάνηση, αντιφάσεις και ψεύδη, το άτομο με αυτή τη συμπεριφορά προσπαθεί να αποσταθεροποιήσει το θύμα και να απαξιώσει τις πεποιθήσεις του.
Υπάρχουν 2 κύριες κατευθύνσεις στην τεχνική: αυτή όπου ο θύτης επιδιώκει τον πλήρη έλεγχο των συναισθημάτων, σκέψεων, ή πράξεων του θύματος, και αυτή όπου ο θύτης κακοποιεί ψυχολογικά το θύμα, αλλά με διακριτικότητα, χρησιμοποιώντας εχθρικές, παρενοχλητικές ή πιεστικές μεθόδους.
Κάποιες απ’ αυτές, μπορεί να είναι:
- Απόκρυψη πληροφοριών από το θύμα.
- Απαξίωση των πληροφοριών που του παρουσιάζονται
- Αντιπαράθεση με παράθεση πληροφοριών οι οποίες ταιριάζουν με την οπτική που επιδιώκει ο θύτης.
- Προφορική κακοποίηση του θύματος, συνήθως με υπό την μορφή αστεϊσμού.
- Παρεμπόδιση και αποτροπή του θύματος (συχνότατα μέσω χλευασμού) από την αναζήτηση περαιτέρω πληροφοριών από εξωτερικές/τρίτες πηγές, ή/και τη συμμετοχή του σε ομάδες ενημέρωσης.
- Μείωση της αξίας του θύματος.
- Υπονόμευση του θύματος μέσω βαθμιαίας εξασθένησης των διαδικασιών σκέψης του.
Gaslighting στην εγκυμοσύνη και τον τοκετό
Καθώς εφαρμόζεται σε κάθε είδους ανθρώπινης, διαπροσωπικής σχέσης (επαγγελματικού, συντροφικού ή άλλου χαρακτήρα), το gaslighting πολύ συχνά συνδέεται με το τραύμα στον τοκετό, με τη μαιευτική βία, με την προσπάθεια των μητέρων να θηλάσουν, με τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν στον ύπνο των παιδιών τους, με την υποστήριξη των επιλογών και τη διεκδίκηση των δικαιωμάτων που κάνουν για τις ίδιες και τα παιδιά τους.
Αν αντιλαμβάνεστε κάποια από τις παραπάνω συμπεριφορές, αν είστε έγκυος, επίτοκος, ή νέα μητέρα και έχετε ακούσει (ή ακούτε) φράσεις όπως:
«Έλα πώς κάνεις έτσι, σαν κοριτσάκι; Τόσες και τόσες γεννάνε κάθε μέρα.»
«Έκανα ότι μπορούσα, αλλά ο τράχηλός σου δεν ανοίγει. Κάποιες γυναίκες δεν μπορούν να γεννήσουν.»
«Εσύ ευθύνεσαι που επέμενες να γεννήσεις φυσιολογικά.»
«Είσαι υπερβολική που τρελαίνεσαι. Δε χάθηκε και ο κόσμος αν δε θηλάσεις. Αφού δεν μπορείς άσ’ το.»
«Ακόμα με αυτό ασχολείσαι; Έχεις πρόβλημα! Αντί να χαίρεσαι που εσύ και το παιδί σου είστε υγιείς.»,
είναι σημαντικό να σκεφτείτε το ενδεχόμενο ότι ίσως δέχεστε gaslighting, να το αναγνωρίσετε, και να προστατευτείτε. Αναζητήστε στήριξη σε άτομα που εμπιστεύεστε, ή δημιουργήστε το δικό σας υποστηρικτικό πλαίσιο ειδικών.
Οι ατομικές συνεδρίες εγκυμοσύνης BLOSSOM Companion ή Focusing, μπορούν να σας βοηθήσουν να δείτε καθαρά αυτό που σας συμβαίνει. Να μιλήσετε ανοιχτά γι’ αυτό, με όλα σας τα συναισθήματα παρόντα, και να λάβετε τη φροντίδα που νιώθετε πως έχετε ανάγκη.
Attachment-Focused & Trauma-Informed Perinatal Care
Βιβλιογραφία:
• “Oxford Dictionary definition of ‘gaslighting’”. Oxford Dictionaries, Oxford University Press.
• Dorpat, Theo. L. (1994). “On the double whammy and gaslighting”. Psychoanalysis & Psychotherapy 11 (1): 91–96.
• Evans, Patricia (1996), The Verbally Abusive Relationship: How to Recognize it and How to Respond (2nd edition), Holbrook, Mass.: Adams Media Corporation.
Πηγές:
• Natajsa Wagner, Psychotherapist & Counsellor
Η συντάκτρια του συγκεκριμένου κειμένου ΔΕΝ είναι επαγγελματίας υγείας ή σύμβουλος ψυχικής υγείας. Οι πληροφορίες που περιέχονται σε αυτό έχουν εκπαιδευτικό και ενημερωτικό χαρακτήρα και σε καμία περίπτωση ΔΕΝ πρέπει να θεωρηθούν ιατρικές συμβουλές ή να χρησιμοποιηθούν αντί ιατρικής αξιολόγησης από τον κατάλληλο επαγγελματία υγείας/ψυχικής υγείας.
